Prowadzenie działalności gospodarczej związane jest z ryzykiem wystąpienia różnych zdarzeń, w których wyniku może dojść do wyrządzenia szkody osobie trzeciej, co naraża bezpośrednio firmę, jak i konkretne osoby sprawujące funkcje kierownicze w spółce, na straty finansowe i wizerunkowe. Chcąc uchronić siebie przed następstwami popełnionych błędów, podjęcia niewłaściwej decyzji czy zaniechania określonych działań, warto pomyśleć o ubezpieczeniu władz spółki, które pozwoli skutecznie zredukować szkody i odzyskać wiarygodność firmy w oczach partnerów biznesowych i klientów. W naszym poprzednim artykule wyjaśnialiśmy, od czego zależą koszty ubezpieczenia D&O, natomiast dziś przyjrzymy się temu, czy mogą one zostać potraktowane jako koszt uzyskania przychodu.
Koszty ubezpieczenia D&O a księgowanie
Ubezpieczenie D&O jest odpowiedzią na potrzeby zabezpieczenia spółki, a także poszczególnych osób pełniących w niej ważne funkcje na wypadek roszczeń, w których skutek firma i kierownictwo narażeni zostają na spore straty finansowe. Produkt ten jest ważnym elementem tworzenia kompleksowej ochrony ubezpieczeniowej przedsiębiorstwa i powinien być traktowany jako niezbędne zabezpieczenie interesów spółki. Istotną kwestią dla firmy są koszty ubezpieczenia D&O, które ponosi w zamian za zapewnienie sobie wsparcia finansowego wskutek wystąpienia szkody. Jeśli zdecyduje się ona na wykupienie polisy to czy może ona być traktowana jako koszt uzyskania przychodu? Odpowiadając na to, wbrew pozorom, wydawałoby się proste pytanie, trzeba przyjrzeć się wielu przesłankom i czynnikom, a także kręgu ubezpieczonych oraz ubezpieczających, aby móc lepiej zrozumieć istotę sytuacji.
Które ubezpieczenia można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
Na wstępnie należy zaznaczyć, że rozliczanie i księgowanie różnych rodzajów ubezpieczeń nie jest sobie równe. Inaczej będą traktowane wydatki w związku z nabyciem ubezpieczenia samochodu, który służy firmie w celach prowadzenia działalności gospodarczej, a jeszcze inaczej ubezpieczenie D&O, zabezpieczające prywatny majątek poszczególnych osób sprawujących funkcje kierownicze w spółce na wypadek wyrządzonych szkód. W myśl przepisów prawa, a dokładnie ustawy o podatku dochodowych od osób prawnych, tylko niektóre ubezpieczenia można potraktować jako koszty uzyskania przychodu. Dotyczą one głównie produktów ubezpieczeniowych dedykowanych dla firm, które prowadzą zarejestrowaną działalność gospodarczą i w celach zabezpieczenia majątku i przychodów nabywają polisę. Do ubezpieczeń, które mogą zostać zaliczone jako koszty uzyskania przychodu w myśl przepisów ustawy, należą:
– Ubezpieczenie OC i NNW – jeżeli samochód osobowy jest zaliczony do środków trwałych przedsiębiorstwa lub jest wykorzystywany w celach prowadzenia działalności gospodarczej (np. koszty paliwa związane z delegacją) na podstawie umowy leasingu. Wydatek poniesiony na opłacenie składki z tytułu OC i NNW w całości stanowić będzie koszt uzyskania przychodów;
– Ubezpieczenie AC – w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia, jakim jest ubezpieczenie AC podstawą obliczenia składki, jest wartość samochodu. W przypadku, gdy wartość pojazdu przyjęta na polisie ubezpieczeniowej mieści się w limicie 150 tys. zł, to całą składkę należy wliczyć w koszty uzyskania przychodów, a jeśli przekracza tę kwotę, to składkę należy zaliczyć proporcjonalnie;
– Ubezpieczenie GAP – ubezpieczenie GAP, podobnie jak ubezpieczenie AC jest dobrowolne. W związku z tym, jeśli wartość samochodu osobowego nie przekracza kwoty 150 tys. zł, składka na to ubezpieczenie może zostać w całości ujęta w kosztach uzyskania przychodów. Jeżeli natomiast wartość samochodu jest wyższa niż wspomniana kwota, składkę należy zaliczyć do kosztów proporcjonalnie.
Analogiczna sytuacja jest w przypadku wynajmowania lokalu w celach prowadzenia działalności gospodarczej czy ubezpieczonych urządzeń, za których pomocą firma generuje zyski. Natomiast wydatki na nabycie przez spółkę prawa handlowego ubezpieczenia D&O, które de facto dotyczy odpowiedzialności cywilnej poszczególnych osób, w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ nie mają one na celu osiągnięcia przez przedsiębiorstwo przychodów, lecz ponoszone są, aby ochronić osoby fizyczne pełniące funkcje zarządcze i kierownicze.
Koszty ubezpieczenia D&O a koszty uzyskania przychodów
Powołując się na ustawę z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, a w szczególności art. 15 i 16, w których określone zostały czynności stanowiące koszty podatkowe oraz czynności podlegające wyłączeniu z kosztów podatkowych, wydatki przeznaczone na nabycie polisy nie mają na celu osiągnięcia przychodów. Definicję kosztów przedstawia art. 15, pkt. 1, ustawy:
„Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów oraz kosztów funkcjonowania osoby prawnej”.
Według przepisów ustawy do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć, np.: środki trwałe, straty częściowe lub całkowite w środkach trwałych, wydatki związane z zakupem zapasów/materiałów, na nabycie usług, na prace badawczo-rozwojowe, wynagrodzenia wypłacane twórcom projektów, wydatki na reklamę w środkach masowego przekazu, koszty reprezentacji czy wydatki na rzecz pracowników z tytułu kosztów eksploatacji pojazdów samochodowych. W związku z powyższym za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych oraz spółek komandytowo-akcyjnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.
Oznacza to, że za koszty uzyskania przychodów można uznać jedynie wynagrodzenia dla osób, które pełnią wyżej wymienione funkcje. Co więcej, ważny w tym aspekcie jest związek pomiędzy ubezpieczonymi, ubezpieczającym, a ubezpieczycielem. Ubezpieczycielem jest wybrane Towarzystwo ubezpieczeniowe, które ma w ofercie ubezpieczenie D&O, zwane często ubezpieczeniem władz spółki lub ubezpieczeniem członków zarządu, ubezpieczającym jest dana firma, zaś ubezpieczonymi są poszczególne funkcje pełnione przez dane osoby. W związku z tym przedsiębiorstwo zabezpiecza określone funkcje, a więc sporządzona umowa jest bezimienną i nie dotyczy personalnie konkretnych osób, lecz stanowisk, w których te osoby pełnią funkcje kierownicze. Zatem koszty ubezpieczenia D&O są kosztem w ujęciu bilansowym (muszą być uwzględnione w sprawozdaniu finansowym), ale nie w ujęciu podatkowym, czyli nie podlegają opodatkowaniu, co w myśl przepisów obowiązującej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oznacza, że nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przesłanki te są literalnie zawarte w ustawie, więc nie da się ich pominąć czy powołać na inną interpretację.
Ubezpieczenie D&O – dla kogo stanowi korzyść?
Ubezpieczenie D&O nie dotyczy więc bezpośrednio samej spółki, a jedynie osób fizycznych, którzy pełnią w niej ważne funkcje, w tym członków zarządu, rady nadzorczej, prokurentów, biegłych rewidentów, dyrektorów czy księgowych. Zatem w przypadku roszczeń odpowiedzialność cywilną mogą uniknąć te osoby, a nie firma. Wobec tego jest to korzyść jedynie dla kręgu ubezpieczonych, nie zaś dla spółki. Płacone regularnie składki ubezpieczeniowe są regulowane w interesie osób fizycznych, a co za tym idzie – koszty ubezpieczenia D&O nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.
Podsumowanie
Podsumowując, koszty ubezpieczenia D&O w myśl przepisów obowiązującej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów, gdyż nie dotyczą bezpośrednio samej spółki, a jedynie osób, pełniących w niej ważne funkcje. Ponadto wydatki związane z nabyciem polisy D&O nie mają na celu uzyskanie korzyści finansowych dla przedsiębiorstwa. Koszty te są kosztami w ujęciu bilansowym, a nie zaś podatkowym. Dlatego rzetelne zaksięgowanie tychże kosztów jest ważnym zadaniem dla biura rachunkowego.
ŚLEDŹ NAS