Data retroaktywna a polisa D&O. Co należy o tym wiedzieć? - L.INC

W ubezpieczeniach odnoszących się do odpowiedzialności cywilnej zawierana jest data retroaktywna, która obejmuje zdarzenia sprzed okresu zawarcia umowy ubezpieczenia. Dotyczy ona także ubezpieczenia D&O, które dedykowane jest dla szerokiego grona osób pełniących ważne funkcje w spółce. Czym ona jest i jak odnosi się do polisy D&O? Na te i inne pytania odpowiadamy w niniejszym artykule.

Czym jest data retroaktywna?

Data retroaktywna jest to okres, od którego ubezpieczenie obejmuje zdarzenia. Mówiąc najprościej, jest to czas, od którego polisa ubezpieczeniowa jest aktywna. Z punktu widzenia osób ubezpieczonych jest ograniczeniem, ponieważ zawęża okres, którym obejmowane są poszczególne zdarzania. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku ubezpieczenia D&O, które ze swej natury obejmuje także konsekwencje finansowe czy prawne podjętych błędnych decyzji lub zaniechania obowiązków z przeszłości, ogólnie – skutki wyrządzenia szkód osobom trzecim sprzed. Dlatego w trakcie tworzenia polisy ważne jest jej usunięcie. Wówczas mówimy o pełnym pokryciu retroaktywnym.

Ochrona retroaktywna

Data retroaktywna jest tylko momentem, od którego będzie działać ochrona retroaktywna w przypadku wystąpienia roszczeń za szkody popełnione sprzed daty obowiązywania polisy D&O. Oznacza to, że spółka może odpowiadać za zdarzenia, które nastąpiły w trakcie trwania poprzedniej kadencji władzy, której skład został zmieniony. Jeśli chodzi o ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) ma ona kilka znaczeń. Co prawda ubezpieczenie D&O nie należy sensu stricto do ubezpieczeń OC, aczkolwiek zawiera wspólną z nimi wykładnie, jaką jest odpowiedzialność cywilna, co implikuje jego rozumienie w tych kategoriach. Ochrona retroaktywna oznacza:

– objęcie ochroną ubezpieczeniową szkód, które powstały w przeszłości – przed rozpoczęciem okresu ubezpieczenia, ale o których nie wie jeszcze Ubezpieczający;

– objęcie ochroną ubezpieczeniową przyczyn szkód mających miejsce przed rozpoczęciem okresu ubezpieczenia (np prac, usług), a które będą przyczyną szkód w okresie ubezpieczenia;

– objęcie ochroną ubezpieczeniową produktów wprowadzonych do obrotu przed rozpoczęciem okresu ubezpieczenia, a które wyrządzą szkody w okresie ubezpieczenia (OC za produkt);

– objęcie ochroną ubezpieczeniową czynności zawodowych wykonanych przed rozpoczęciem okresu ubezpieczenia (OC zawodowe).

Trigger – czasowy zakres ubezpieczenia

Innym, ważnym zagadnieniem w kontekście zawierania umowy ubezpieczenia D&O, które jest jednym z elementów tworzenia kompleksowej ochrony ubezpieczeniowej dla przedsiębiorstwa, jest trigger. Oznacza czasowy zakres ubezpieczenia, w którym w momencie dojścia do szkody, ubezpieczyciel zobowiązuje się do wypłacenia odszkodowania. Jest to aspekt, który po stronie osoby ubezpieczonej decyduje o uznaniu konkretnego zdarzenia i jego skutków za wypadek ubezpieczeniowy (zdarzenie, które jest objęte ochroną ubezpieczeniową), a po stronie towarzystwa ubezpieczeniowego o zakwalifikowaniu go do wypłacenia odszkodowania. Wyróżnia się 4 główne rodzaje triggera:

1. Act comitted – ubezpieczeniem objęte jest zdarzenie będące przyczyną szkody, które wystąpiło w okresie ubezpieczenia (ubezpieczenia obowiązkowe).
2. Loss occurrence – ubezpieczeniem objęte jest zdarzenie będące powstaniem szkody, które wystąpiło w okresie ubezpieczenia.
3. Loss manifestation – ubezpieczeniem objęte jest zdarzenie będące ujawnieniem (odkryciem) szkody, które wystąpiło w okresie ubezpieczenia.
4. Claims made – ubezpieczeniem objęte jest zdarzenie będące zgłoszeniem roszczenia, które wystąpiło w okresie ubezpieczenia.

W Polsce obowiązującą zasadą jest trigger claims made, według której Ubezpieczyciel jest zobowiązany wypłacić odszkodowanie za szkody wynikające z roszczeń zgłoszonych po raz pierwszy w okresie ubezpieczenia lub w dodatkowym okresie zgłaszania roszczeń. Co ważne, nieistotne jest, kiedy powstała czy ujawniła się sama szkoda lub zaistniało zdarzenie ją powodujące – istotna jest data zgłoszenia roszczenia, a musi być ono zgłoszone w trakcie trwania polisy. Zatem data retroakytywna w myśl tej zasady może objąć konkretne zdarzenia, mające miejsce w przeszłości. Co więcej, trigger ten często, lecz nie zawsze, łączony jest z dodatkowym okresem zgłaszania roszczeń. Jednak, aby można było mówić o nim, musi zostać spełniony jeden ważny warunek, a mianowicie wadliwe działanie lub zaniechanie, którego skutkiem jest zgłoszenie roszczenia, musi mieć miejsce przed określoną przez ubezpieczyciela datą w przeszłości.

Data retroaktywna a dodatkowy okres zgłaszania roszczeń

Podczas zawierania polisy D&O ważne jest, aby obejmowała ona także wydarzenia sprzed okresu jej zawarcia, czyli sytuacje z przeszłości wywołujące szkodę. Dlatego w kontekście tego ubezpieczenia, które ma na celu zapewnienie ochrony osobom pełniącym ważne funkcje w spółce, a także niej samej, towarzystwa ubezpieczeniowe wprowadziły dodatkowy okres zgłaszania roszczeń. W tym zakresie można wyróżnić 2 sytuacje, które obrazuje poniższa tabela.

Jak pokazuje powyższa tabela, ubezpieczenie D&O obejmuje zarówno obecnych, jak i byłych członków kierownictwa. Trzeba pamiętać o tym, że w składzie mogą wystąpić rotacje, dlatego nie da się wymienić personalnie z imienia i nazwiska kręgu osób ubezpieczonych, dlatego ochroną ubezpieczeniową będą objęte konkretne stanowiska. W trakcie obowiązywania polisy ważne jest więc ściśle ustalenie kręgu osób ubezpieczonych, jak i dostosowanie zakresu ubezpieczenia do potrzeb przedsiębiorstwa.

Podsumowanie

Data retroaktywna, to pojęcie występujące głównie w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej. Z punktu widzenia ubezpieczonego podmiotu jest ograniczeniem, które znacząco zawęża okres, w którym towarzystwo ubezpieczeniowe pokryje szkody wskutek błędnych decyzji lub zaniechań kierownictwa. Dla spółki, która jest ubezpieczającym, ważne więc jest usunięcie jej, co wiąże się wówczas z pełnym pokryciem retroaktywnym, zwiększając tym samym ochronę ubezpieczeniową przedsiębiorstwa.